Veel wordt er gesproken over “leiderschap” in de politiek en het bedrijfsleven maar in feite heeft men het in Nederland en de bestuurlijke wereld uitsluitend over “management”. In de wereld van economie wordt nog maar bar weinig leiderschap toegepast terwijl juist in de grote uitdagingen van de wereld het begrip van essentiële betekenis is. Als we kijken naar de verantwoordelijkheden binnen de context van het creëren van “duurzame menselijkheid en vooruitgang” dan kunnen we stellen dat decennia lang management verantwoordelijk kan worden gehouden voor alle problemen, en het gebrek aan leiderschap, of gebrek aan ruimte voor leiderschap, verantwoordelijk is voor het uitblijven van de oplossingen. Willen we voorkomen dat leiderschap zich met harde hand moet manifesteren om gehoord te worden of dat het pas door chaos en ellende de ruimte krijgt, dan moeten we eerst snappen waar het om gaat en het daarna een functioneel plekje geven in onze maatschappij. STIR doet dit als pionier op gebied van transformatief leiderschap. Maar eerst:
Management: Het beheersen van vaste processen met het oog op de groei, verbetering en optimalisatie ervan
Leiderschap: Het creëren van nieuwe initiatieven en processen vanuit visie of noodzaak
De recente opmerking van Premier Rutte dat hij regeert zonder visie “omdat visie geld kost” spreekt boekdelen. De politiek en regering redeneert vanuit vaste patronen die zijn samengesteld uit regels en geldafhankelijkheid. Het managen daarvan, vooral in een tijd van recessie, is al moeilijk genoeg. Wanneer we daarbij het principe van “verandering” gaan toepassen dan kan het de hele oude stabiliteit ontwrichten. Geen enkele premier durft zich daaraan te wagen en laat liever chaos ontstaan dan het zelf te veroorzaken. Het voorkomen van chaos is namelijk niet uit te leggen in een democratie. Daarom heerst er in elke regering een geldgedreven management cultuur met angst voor en zelfs verzet tegen verandering.
Management wordt gekenmerkt als “realisme” omdat het uitgaat van bekende patronen die uit te leggen en voorspellen zijn.
Leiderschap wordt betiteld als “idealisme” omdat het uitgaat van idealen, passie en visie waar nog geen bewijsvoering voor is.
STIR (Stad van Morgen)
Economie is koud en verstoken van moraal of werkelijkheid-zin door het concept “geld”. De realiteit van structurele vervuiling, opwarming van de Aarde, gebrek aan menselijkheid, materialisme in de systemen, enz wordt door de economische geldafhankelijkheden ontkend en afgedaan als slap en zweverig. Ondertussen lopen de gevolgen op tot enorme en verwijtbare proporties die de huidige management cultuur welhaast tot misdadig kenmerkt. Bestuurders die dit inzien nemen vaak afstand van hun functies wegens de morele verantwoording die men aan zichzelf en omgeving dient af te leggen. Zo ontstaat er een mogelijke zelfselectie van hebzucht in materialisme en macht die uitsluitend robotachtige mensen zonder geweten en scrupules over laat aan het bestuurlijke roer.
Daarom vraagt STIR aan machthebbers met gewetensbezwaren om juist aan het roer te blijven en zich te verbinden aan de leiderschap activiteiten van de Stad van Morgen. Zo kan men de autoriteit van de positie gebruiken om veranderingen teweeg te brengen die via de STIR lus worden veroorzaakt. Het leiderschap van STIR is niet persoonlijk noch economisch maar gedreven door de grote werelduitdagingen van deze tijd (voedsel schaarste en manipulatie, gezondheid-schade door vervuiling, veiligheidsproblemen door gebrek aan aandacht, blindheid van de massa door gebrek aan bewustzijn en geldafhankelijkheid door gebrek aan zelfredzaamheid) die lokaal worden opgepakt.
Door de grote uitdagingen (global issues) te lokaliseren (local solutions) creëren we leiderschap stappen die het management voeden met onderbouwde vernieuwing. Er is dan geen agressie of chaos nodig voor leiderschap om zich te manifesteren, alleen een geweten bij bestuurders en de bereidheid stapsgewijs deel te nemen aan vernieuwing en deze toe te passen binnen de complexiteit van management. Transformatie economie noemen we dat. Het hele verhaal wordt in dit plaatje duidelijk gemaakt.
Het is ongevaarlijk, risicoloos, en verandert bestuurlijke verwijtbaarheid in betrokkenheid waarbij men zelf voorzichtigheid toepast in relatie tot de gewenste lokale balans. In Eindhoven passen we het proces toe waarbij erg veel energie gaat zitten in het betrekken van de autoritaire “management” partijen in het leiderschap proces. Dit is lastig omdat men de traditie van macht hanteert en moeite heeft met commitment aan externe leiderschap processen met weerslag naar de eigen autoriteit. Het is dan ook een uitdaging op zich om de juiste mensen aan te spreken en te betrekken.
Als men eenmaal het proces aanvaardt en individueel, collectief en institutioneel doormaakt dan is het aan STIR om het te borgen vanuit waardecreatie en leerproces. Door de precedenten die we hebben geschapen kunnen we nu ook het leerproces aanbieden aan de wereld via het zogeheten “holistische leerprogramma” van de STIR Academy. Samenwerkend met partners uit het praktische wetenschappelijke en hoger beroeps onderwijs, training en coaching trachten we de wereld van bedrijfsleven, overheid, kennisinstellingen, semi-overheid enz te betrekken bij deze ontwikkelingen en bewijsvoering waar men liever vroeg dan laat mee om dient te leren gaan uit eigenbelang
Jean-Paul Close – transformatief leiderschap
Stad van Morgen 