Schuldenprobleem opgelost?
Vooruitlopend op de boeiende STIR avondcolleges in Eindhoven (en binnenkort ook in Antwerpen) over geld, schuld en macht (na de zomer) wil ik u nu alvast deelgenoot maken van een aantal documenten van onze nieuwe STIR partner en Sustainocraat in wording in Antwerpen, Werner van Ginneken.
De interessante conclusie is dat
“Schuld niet echt bestaat. Het is een pressiemiddel”
Er zijn alvast twee pdf-documenten van Werner kunt u hier downloaden
Technische oplossing voor schuldencomplex
mijlpalen en praktische bezwaren
Werner gebruikt elke principes van Fisher en Einstein in rekenkundige vergelijkingen die op papier natuurlijk erg logisch zijn maar in de werkelijkheid opboksen tegen een niet wiskundig fenomeen: de menselijke complexiteit. Dat laatste verdient natuurlijk onze STIR aandacht. Hoe gaan we hier mee om? Daarvoor gebruik ik liever even mijn eigen woorden. Die van Werner kunt op papier lezen en na de zomer persoonlijk met hem in het college bespreken.
Berg geld
Pak al het geld van Nederland (of België) en gooi het op een hoop. Maak een foto van die hoop en geef nu al het geld aan de Nederlanders (of Belgen) om er wat mee te doen. Als men klaar is dan gooien we al het geld weer op de hoop en maken er nog een foto van. Er is niets veranderd. Beide foto’s zijn gelijk.
Geld is dus een stabiele factor, het blijft altijd hetzelfde. Het is een tastbaar middel. Schuld heeft niets met het geld te maken want schuld is niet tastbaar, het is een onderlinge afspraak rond het wegnemen van geld van de hoop om het te gebruiken en te zorgen dat het weer op de hoop komt. De hoop blijft zo intakt en kan keer op keer gebruikt worden in de processen waar het voor bedoeld is. Dat laat Werner zien aan de hand van vergelijkingen die aantonen dat Schuldeiser en Schuldenaar tegen elkaar weggestreept kunnen worden. Zolang de hoop compleet is dan is er ook geen schuld.
Bewustwording door even te roeren in wat begrippen
Vanaf hier ga ik in de beeldvorming blijven roeren om duidelijk te maken dat de crisissen waar we mee te maken hebben geen enkele betekenis hebben, in tegenstelling tot wat machthebbers ons willen doen geloven. We gaan terug naar die twee gelijke hopen geld. Tussen de eerste en tweede berg van hetzelfde geld is wel degelijk wat veranderd. Namelijk datgene wat men met het geld heeft gedaan. Men heeft het ingewisseld voor onderlinge gunsten (emotionele waarde). In het proces is er wat geld zelf betreft niets gebeurd alleen het is van hand veranderd volgens een maatschappelijke afspraak en is daardoor een gunst aan de maatschappij toegevoegd. Het geld brengt dus vooruitgang door de uitwisseling van gunsten te stimuleren en tastbaar te maken. Een maatschappij brengt in principe geld in circulatie om die reden. Dat heet waardecreatie. Schuld bestaat dan niet omdat geld neutraal is en alleen de onderlinge gunsten waarde hebben.
Als iemand geld heeft maar (nog) geen gunsten nodig heeft dan kan deze het aan iemand anders geven (of uitlenen) die er wel behoefte aan heeft. De som van de actie is dat we er integraal op vooruitgaan. Dat is de oorsprong van de coöperatieve bank (Dhr. Raiffaisen). Ik kan zelf altijd iemand weer een gunst doen en daar geld voor krijgen dat ik alleen nodig heb als ik zelf ook iets nodig heb dat met geld wordt betaald. Zo is geld gewoon een middel in circulatie.
Natuurlijk kan ik de schuld noteren van de geldlening die ik iemand heb gedaan. Dan is hij mij geld of een gunst schuldig. Door het proces om te keren kan de schuldenaar gunsten uit gaan wisselen voor geld en zo de schulden aflossen door het geld terug te geven. Deze schuld kan natuurlijk ook in gunsten worden afgelost want geld en gunst zijn uitwisselbaar. Geld in omloop creëert zo alleen maar menselijke waarden. Schuld en schuldeiser strepen zich tegen elkaar weg zolang het motortje van waardecreatie blijft draaien. En het geld in omloop blijft nog steeds dezelfde grote hoop. De samenleving draait om de onderlinge afspraken rond geld en de uitwisseling van gunsten waarbij schuld en schuldeisers in onderling evenwicht blijven.
Waarom zitten we dan zo in de crisis?
Er zijn verschillende redenen. Er ontstaat een probleem als iemand mij geld wil lenen zodat ik gunsten kan kopen en deze schuldeiser mij niet één maar twéé gunsten terugvraagt. Op het moment van de lening is het geld één gunst waard in mijn handen maar op papier ben ik er twee schuldig. Ik moet dus zelf dubbel zoveel gunsten doen om in de omloop in het reine te komen. Het is oneerlijk dat de schuldeiser de schuld dubbel opeist dan hij gegeven heeft. Waarom accepteren we dan zo’n deal? Omdat we misschien iets nodig hebben voor het dagelijks leven dat op een andere manier niet verkrijgen is (macht door het creëren van tekorten), zoals een huis om te wonen. Door ons afhankelijk te maken van geld voor onze dagelijkse behoeften en niet van onze gunsten bepaalt het geldsysteem wat geldwaarde heeft en wat niet.
Als de schuldeiser geen gunsten terug wil, alleen meer geld dan dwingt hij mij mijn eigenwaarde te halveren en dubbel zo hard bepaalde gunsten (die geld opleveren, niet noodzakelijkerwijs maatschappelijke vooruitgang) uit te gaan delen waar ikzelf niets aan heb (behalve het in stand houden van mijzelf, geen enkele vooruitgang). Of ik moet meer schulden maken. Uiteindelijk stagneert de wereld van gunsten en geld en ontstaat er een crisis omdat niets meer circuleert. Geld gaat maar een kant opstromen, namelijk van schulden naar schuldeiser. Dat kan natuurlijk niet want schulden worden nu gecreëerd zonder dat er geld of gunsten tegenover hebben gestaan. Er is dan geen waardecreatie meer, alleen waardevernietiging. Degene die met het geld omgaat heeft een onterechte machtspositie door te eisen wat niet opeisbaar is. Er wordt geld gevraagd dat er niet is. Men wil steeds meer dan de berg groot is. Dat kan niet en bestaat ook niet in de echte wereld want wij als bevolking maken geen nieuw geld maar gebruiken geld alleen voor gunsten. Alleen in een virtuele wereld van schuld en macht kan de geldverplichting groeien vanuit schuldaanvaarding of opgelegde verplichting vanuit macht. Als wij dus het woord “groei-economie” horen dan zijn het deze speculanten die aan het werk zijn door meer geld aan ons terug te vragen dan er ooit in circulatie is geweest. Dat doet men dan door een claim te leggen op de toekomst, onze toekomst. Hierdoor wordt de bevolking in feite gegijzeld in een schuldsysteem.
Een tweede probleem ontstaat als wij gunsten vragen van buiten ons circulaire gunsten gebied. Wij krijgen dus gunsten maar het geld verdwijnt. De berg wordt kleiner. Een maatschappij kan dat compenseren door er geld bij te leggen om de berg in stand te houden voor lokaal gebruik maar dan ontstaat er een vertekend beeld. Door schuldeisers en schulden tegen elkaar weg te schrappen in een circulaire economie blijft het stabiele geld over. Maar nu verdwijnt het stabiele geld, ontvangen wij gunsten en is er niets weg te schrappen. Het stabiele geld is weg en laat alleen schulden achter. Het cirkeltje is doorbroken en het hoopje geld verdwijnt. Door het aan te vullen verhogen wij alleen de schuldontwikkeling, geen waardecreatie. Dat is tijdelijk goed voor het machtsysteem maar niet voor de maatschappij. Daarom moeten er kapitaal injecties komen om het hoopje in stand te houden, maar die lossen niets op want die worden toch weer leeggezogen of uitgewisseld tegen oude schulden.
De oplossingen
Er zijn natuurlijk vele oplossingen te bedenken. Zo kan het cirkeltje weer sluitend worden gemaakt door geld lokaal te houden en weer te koppelen aan gunsten in plaats van schulden. We zien overal op dit moment kleine waardesystemen ontstaan die deze functie op zich nemen nu de Euro onstabiel is geworden. We praten dan niet over een groei-economie maar een welzijnsmaatschappij (zoals sustainocratie).
Men kan ook de waarde van geld ten opzichte van de gunsten halveren in plaats van te verdubbelen. Een soort negatieve rente. Dan lost de schuld vanzelf op naar mate de bevolking weer in actie komt met gunsten verlenen. Dat is echter een puur technisch oplossing als we de oude explosie van onterechte schulden willen blijven erkennen. Het is niet echt praktisch omdat geld zelf geen waarde heeft. Dus de helft van niets is niets. We verdubbelen ons waardebesef van gunsten ten opzichte van geld en dat levert een moeilijke situatie op lokaal.
Men kan ook een wereldeconomie afspreken maar dan moeten de parameters van de gunsten wel gelijk getrokken worden in alle landen. China heeft een lager arbeidsloon dan Europa of USA. Een euro krijgt meer gunsten in China dan elders in de wereld. Daarom trekt de Euro ook massaal naar China en circuleert het niet in Europa. Als China echter gunsten terug wil vragen aan Europa kost het haar het dubbele of meer dan wanneer ze het zelf doet. Daarom ontwikkelt China zich zo snel met de middelen van buitenaf en zuigt het Europa en Amerika leeg. We moeten dus ophouden om gunsten te vragen aan China (zelfredzaamheid). En als ik China zeg dan gaat het over alle lageloon landen natuurlijk. China is echter een grootmacht in deze die snel haar eigen megacrisis ontwikkeld op deze manier.
Men kan ook weer de “gunsten economie” opbouwen en geld op een secondaire plaats zetten. Geld wordt dan het middel dat het ooit bedoeld is en niet het doel om alleen maar stijgende onwerkelijke schulden te betalen. Dat zijn allemaal keuzes die een mens eenzijdig kan maken en dan in conflict komt met het dominante schuldensysteem, of collectief regionaal door de schuldeisers uit te sluiten en samen te werken vanuit waardecreatie. Dan komt men misschien in conflict met schuldgerelateerde juridische ontwikkelingen van de laatste decennia maar ook dat zijn onderlinge afspraken over een morele soevereiniteit waar met samen uit kan komen.
Macht is het probleem
We komen altijd in het vaarwater van de machtsposities die zijn ontleend aan het geld, leen en het verhoogde terugeis systeem. Men wil alleen geld en geen gunsten dus raakt het land werkeloos en steekt men zich in grotere virtuele (want het verschuldigde geld bestaat niet eens in de vaste werkelijkheid) geldschulden om de eerste schulden af te kunnen betalen. Moderne juridische systemen zijn rond de geldelijke concentraties van macht gebouwd waardoor er ook een moreel conflict ontstaat in het juridische systeem. Ook vrouwe Justitia heeft zich laten verleiden door de blinddoek voor te doen, niet om onpartijdig te kunnen oordelen maar door de werkelijkheid niet te hoven zien in haar oordeel. Moraal is zo uitgesloten van de werkelijkheid. Vrouwe Justitia wordt uitgedaagd zich te herstellen door haar blinddoek af te doen, haar maagdelijke morele onafhankelijkheid te herstellen en een nieuwe fase van morele bewustwording in te luiden in ons samenlevingssysteem. Dat is ook moeilijk natuurlijk omdat ook het bewakende juridische systeem in de machtige handen is gevallen van het schuldsysteem en dienstbaar is geworden aan hebzucht in plaats van menselijkheid. De nieuwe vorm van democratie lost dit op maar dan moeten we wel de oude opzij durven zetten. Dat is een keuze vanuit zelfbewustzijn.
Als men dus weer gunsten gaat leveren aan elkaar dan lost ook het schuldprobleem zich op door de omgekeerde evenredigheid. De machtsposities stellen echter eisen aan de aard van de gunsten door ze te verbinden aan geld en nieuwe schulden (denk aan het zorgsysteem). Die eisen worden weer in verband gebracht met het eigenbelang van het systeem dat schuld koestert wegens de macht die het oplevert door bijvoorbeeld arbeid met geld te honoreren in relatie tot productie, distributie en consumptie in plaats van welzijn . Dit is een samenspel tussen banken (schuldbeheerders) en overheden (systeembeheerders) die beide de macht verdelen door de mensen schulden voor te houden en af te dwingen. De mens kan niet anders omdat de basisbehoeften in overvloed getoond worden maar alleen toegankelijk zijn met geld. En dat laatste is alleen beschikbaar onder omstandigheden die door macht zijn bepaald.
Emotioneel probleem
Voor de bevolking is dit alles een emotioneel probleem. Schuld wordt van buitenaf opgelegd vanuit de tastbare wereld (geld), vaak met wettelijke plichten (macht) terwijl deze op te lossen is door de energetische (gunsten) wereld. Door als individu schuld niet meer te erkennen (teruggeven aan de schuldeiser met de opmerking “niet van mij”) is die emotie weg en kan er gewerkt worden aan die werkelijkheid van gunsten. Dat is lastig omdat banken en overheden een aantal emotionele waarden van ons onder controle hebben door ze in geldschuld te vertalen. Denk aan onze huisvesting, voedsel, gezondheidszorg of pensioenen. Dat is macht over werkelijke behoeften. Maar deze zelfde instanties hebben ooit geld gecreëerd om een gemeenschap te verleiden tot productiviteit op basis van onderlingen gunsten uitgedrukt in geld. Nu die productiviteit door macht-hebzucht is verdwenen is de macht ook uitgehold omdat deze alleen op schuld is gebaseerd. Voor de normale mens levert dit angst om de zekerheden te verliezen en voor de machtssystemen de angst om hun macht te verliezen. Angst is de essentie van de crisis en blokkeert een oplossing totdat een emotionele ontploffing (chaos, oorlog, enz) de zaak op pijnlijke wijze saneert.
De werkelijkheid is echter anders dan de machthebbers verkopen. Huizen, dokters, geld, grond, mensen en de hele tastbare wereld is hetzelfde, met en zonder schuld. Schuld is een opgedrongen afspraak waar men macht aan ontleent maar het is virtueel. Alleen die tastbare wereld is reëel en wordt gebruikt als werkelijke zekerheid. Vaste middelen worden gebruikt voor leven en welzijn. Gunsten zijn ook echt, door de emotionele waarde die eraan wordt ontleend van vooruitgang. Schuld en bijbehorende macht is virtueel, niet bestaand en wordt alleen bewerkelijkheid door er een rechtstaat en politiemacht aan te koppelen onder beheer van de machthebbers. Deze schuldenwereld heeft de gunstenwereld bevroren waardoor de tastbare wereld niet meer voor vooruitgang wordt gebruikt. We staan stil. Alleen de schulden bouwen op en de misstanden. De “macht” staat op drijfzand. Als de mens geen toegang meer krijgt tot overvloed verschaft zij zich toegang met geweld om te overleven.
Door de schulden weg te nemen komt de gunstenwereld weer op gang en draait de maatschappij op termijn weer optimaal. De enige die ophoudt te bestaan is de huidige bank die virtuele schulden beheert die toch in de werkelijkheid niet bestaan. En de dominante overheid die weer moet gaan faciliteren in plaats van controleren en speculeren zodat vooruitgang wordt geboekt en geen stilstand. Dat is allemaal niet zo moeilijk. Het is gewoon een erkenning van de echte werkelijkheid, onze angst een realistisch plekje geven, macht ontkennen en lossen door onze onderlinge afspraken een beetje aan te passen. In feite is het een simpele keuze tussen menselijke waarden of niet bestaande schulden.
Kan dat zonder kleerscheuren?
Ja, als men Sustainocratie toepast, ook in het machtsysteem. Een aantal jaren geleden bestond Sustainocratie nog niet maar nu wel. Destijds kon men zich nog verschuilen als machthebbers in de onwetendheid en een oorlog of opstand als “onverwachte” consequentie aanvaarden. Nu is er een vraag (eis eigenlijk) om menselijk verantwoordelijkheid aan degenen die vooruitgang blokkeren door macht onterecht uit te blijven oefenen. Ze hebben nu een vrijwillige keuze die opeisbaar is door menselijkheid. Men is voor altijd verwijtbaar als men die keuze niet bekrachtigt, en een held van vandaag en de toekomst als men deze omarmt en toepast. Men kan macht uitoefenen als historisch despoot of macht transformeren in autoriteit voor menselijke vooruitgang en de wereld in gaan als held. De keuze is aan de machthebber. Gelukkig zijn er genoeg die die keuze al hebben gemaakt.
Stad van Morgen 